به گزارش روابط عمومی شرکت مهندسی و توسعه نفت، با توجه به انتشار خبری در روزنامه اعتماد، با عنوان”شلیک به قلب هورالعظیم” شرکت مهندسی و توسعه نفت جوابیه‌ای به شرح ذیل آماده و به این روزنامه ارسال نموده، لذا با عنایت به ماده ۲۳ قانون مطبوعات، مشروح جوابیه فوق در راستای تنویر افکار عمومی و نگارنده خبر ارائه میگردد.
با عنایت به حجم بالای گزارش یاد شده، سعی گردیده تا جوابیه ذیل به صورت مورد به مورد به تمامی موضوعات اشاره نماید.
در متن خبر و بخش های زیادی از گزارش منتشر شده ، محور تحلیلی خبر بر طرح توسعه و بهره برداری میدان نفتی سهراب در جغرافیای شمالی تالاب هورالعظیم و در مجاورت خط مرزی بین کشورهای ایران و عراق متمرکز گردیده و متاسفانه شاهد اطلاعات نادرست و ناقصی می باشیم ، به نحوی که حفاری ۳۵ حلقه چاه نفت و احداث ۲۵ محوطه سرچاهی در میانه محیط تالابی به صراحت عنوان می گردد. در صورتی که واقعیت چیز دیگری است!
- میدان نفتی سهراب بعد از حفر دو حلقه چاه اکتشافی در سال های ابتدایی دهه ۹۰ در برنامه توسعه بالادستی وزارت نفت قرار گرفت . در سالهای بعد، توسعه تکمیلی و بهره برداری از این میدان در قالب قرارداد های توسعه ای مورد توجه شرکت های خارجی قرار گرفت و برنامه اجرایی توسعه با ارجحیت گزینه فنی-اقتصادی بهینه و نگاه حداقلی به حفاظت محیط تالابی از سوی شرکت های خارجی پیشنهاد گردید. اما با اعمال تحریم های مضاعف و ظالمانه بین المللی به صنعت ملی نفت و گاز کشور، طرح توسعه و بهره برداری از میدان نفتی سهراب با تأکید بر کمینگی اثرات سوء زیست محیطی بر بدنه تالاب هورالعظیم مورد بازبینی در صنعت نفت قرار گرفت و نهایتاً برنامه کلی توسعه و بهره برداری از این میدان با حفاری مجموعاً ۲۰ حلقه چاه جدید در ۶ محوطه سرچاهی و با بهره گیری از توان فن آورانه داخلی حفاری های جهت دار و کاهش حداکثری استحصال از اراضی تالابی و بدون احداث جاده های دسترسی جدید و صرفاً با تعریض گذرگاه مرزی موجود (شمالی-جنوبی) و جاده موسوم به امام رضا(ع) (غربی- شرقی) خلاصه گردید و گزارش امکان سنجی و بررسی اولیه طرح نیز به متولیان حفاظت محیط زیست ارائه گردید. در مرحله بعد، طراحی مفهومی و مهندسی پایه طرح با تکیه بر اصل کاهش اثرات سوء زیست محیطی همزمان و وابسته به مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) طرح صورت پذیرفت که از این حیث در بین طرح های توسعه نفت و گاز کشور منحصر به فرد و ممتاز می باشد.
- توسعه عملیات اجرایی دو حلقه چاه در میدان نفتی سهراب با اخذ مجوز از سازمان محیط زیست آغاز گردیده است، ولی نویسنده با تاکید بر گزارش در دست بررسی توسعه ۱۸ چاه آتی طرح سهراب به مخاطب چنین القا کرده است که مجوزی در خصوص طرح توسعه سهراب صادر نشده است و شرکت نفت با مسئولیت ناپذیری، و گردنکشی در مقابل قانون و سازمان حفاظت محیط زیست در حال توسعه میدان میباشد. لذا آغاز طرح بدون کسب مجوز قویاً تکذیب میگردد.
- گزارش نهایی مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی استفاده از فن آوری نوین حفاری جهت دار (S شکل)، عدم احداث واحد های فرآورش مرکزی و فرعی، عدم احداث مشعل ثابت گازهای همراه نفت در محدوده منطقه حفاظت شده، بهره گیری از تکنولوژی پمپ های چندفازی انتقال نفت خام و احداث تلمبه خانه در خارج از محدوده منطقه حفاظت شده، پیش بینی احداث خط لوله انتقال نفت در خارج از منطقه حفاظت شده زیست محیطی تنها بخشی از اصول مقرر شده در طراحی توسعه و بهره برداری از این میدان می باشد که علی رغم تحمیل هزینه های بیشتر در طراحی، ساخت و نصب و بهره برداری از تاسیسات صرفاً با رویکرد همساز با حفاظت محیط زیست و کاهش اثرات سوء در محیط تالابی مدنظر قرار گرفته است.
- همچنین در این گزارش ، وجود آب برای طرحهای توسعه ای مانند طرح سهراب به عنوان عامل بالارفتن هزینه ها ذکر شده است این در حالی است که در این طرح به دلیل رعایت اصل حفظ و حراست تالاب و استفاده از حاشیه تالاب برای احداث چاه جدید به جای ورود به مرکز تالاب، خشکاندن تالاب هیچ منفعت و تسهیلی را برای توسعه میدان به همراه ندارد. این در حالی است که در سایر طرحهای غرب کارون نیز ارتفاع پد چاهها بر اساس رقوم ارتفاعی آب در صدسال گذشته تعیین شده و لذا به جز موارد رخداد سیل نظیر سیل سال ۱۳۹۸، وجود آب هیچ مشکل یا هزینه جدیدی برای توسعه و تولید نفت ایجاد نمیکند.
- همانگونه که در متن اشاره شده است مشکل اصلی هورالعظیم خشکسالی های متوالی و کاهش منابع آبی و در نتیجه عدم تامین حقابه تالاب است. متاسفانه؛ همزمانی خشکی بخشی از تالاب با فعالیتهای توسعهای در منطقه غرب کارون باعث سواستفاده برخی جریانها جهت نسبت دادن خشک شدن تالاب به صنعت نفت شده است، این در حالی است که بهترین شاهد برای اثبات عدم وجود رابطه علت و معلولی بین عملیات نفت و خشکی تالاب، خشک شدن دریاچه ارومیه، گاوخونی، زایندهرود، هیرمند، و بسیاری دیگر از رودخانه ها و چشمه ها در مناطقی است که صنعت نفت حضور و فعالیتی ندارد.
- به گواه و مستند به تصاویر تاریخی و ماهواره ای از منطقه حفاظت شده تالاب هورالعظیم و همچنین پژوهش های انجام شده، تغییرات اقلیمی کلان و خرد در این منطقه از ابتدای دهه ۸۰ میلادی ( دهه ۶۰ شمسی ) آغاز شده است به نحوی که سالهای خشک و کم باران مستمر در سه دهه اخیر ، پدیده های غیر قابل پیش بینی اقلیمی و مدیریت منابع آبی تامین کننده آب تالاب در بالادست آن موجب کاهش کیفیت و تغییر توان اکولوژیکی این منطقه حساس زیست محیطی شده است، در همین راستا و به اذعان مسئولین ذیربط در سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر نهاد های نظارتی، عدم تأمین حقآبه تالاب، عدم مشارکت کشور همسایه در برنامه ای مشارکتی احیاء تالاب، مصرف بی رویه منابع آبی تالاب در مصارف کشاورزی بومی منطقه، عدم مدیریت صحیح در نگهداشت آب تالاب در پایین دست از علل قابل توجه و مزید بر علل اقلیمی یاد شده در کاهش کیفیت زیستگاهی این منطقه می باشند.
این موضوع ضمن آنکه کاملا کارشناسی است، اگر توسط اینگونه مطالب مورد تشکیک قرار نگیرد، به سادگی توسط عموم قابل درک است.
- شایان ذکر است، کلیه طرح های توسعه میادین مشترک نفتی در منطقه مورد بحث مشمول انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) بوده که مطالعات مبسوط آن در قالب گردآوری مطالعات پایه زیست محیطی (EBS) و انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی توسعه (EIA) منجر به اخذ مجوزهای لازم از سازمان حفاظت محیط زیست شده است. و بمنظور پایش مستمر عملکرد زیست محیطی در منطقه، هسته های نظارتی زیست محیطی با مشارکت متولیان استانی حفاظت محیط زیست تشکیل و در منطقه مستقر گردیده اند.
- در بخشهایی از گزارش، از قول مدیر اسبق اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان نقل شده است که گزینه برداشت نفت با استفاده از حفاری مورب توسط شرکت نفت رد شده است. این در حالی است که طرح سهراب، حفاری مورب را علیرغم هزینه بالای آن جهت حفاظت حداکثری از تالاب پذیرفته و از طریق آن نیاز به ورود به مرکز تالاب و هرگونه تخریب در ان منطقه را کاملا مرتفع نموده است .
- در بخش دیگری از خبر، به قانون “حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور” اشاره شده است که مطابق آن هرگونه بهرهبرداری و اقدامی که منجر به تخریب و آلودگی غیرقابل جبران شود ممنوع است و از آن برای اثبات قانونگریزی نفت استفاده شده است. اما اشارهای نشده است که قانون، مرجع تعیین تخریب غیرقابل جبران را سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده است و این سازمان مجوز توسعه دو حلقه چاه را به دلیل رعایت الزامات و راهکارهای متعدد توسط صنعت نفت جهت حفاظت حداکثری از تالاب و عدم ایجاد تخریب غیرقابل جبران صادر کرده است.
- تقریبا حدود یک سوم مطالب خبر به نقل از افرادی است که هیچگونه ارتباط کاری با شرکت مهندسی و توسعه نفت و طرحهای توسعه ای در منطقه غرب کارون نداشته اند و لذا اطلاعات آنها کاملا غلط و یا ناقص میباشد. اشاره به جادههای دسترسی، خاکریزی و خاکبرداری در تالاب، تخلیه پسماند و پساب و کندههای حفاری در تالاب، ساخت کارخانه در وسط تالاب هورالعظیم از مواردی است که در طرحهای شرکت مهندسی و توسعه نفت و به ویژه طرح سهراب قویا تکذیب میگردد.
- در ادامه نیز ، آتش زدن نیزارها و تخلیه پسماند در تالاب به شرکت نفت نسبت داده شده است. این در حالی است که سوختن نیزارهای موجود در هور، هیچگونه منفعت یا تسهیلی در امور توسعه و تولید ایجاد نمیکند و شرکت مهندسی و توسعه نفت، هر ساله عملیات های متعدد جهت خاموش کردن نیزارها دارد و تاکنون از کلیه امکانات خود برای اطفاء این حریق ها استفاده کرده است. سوزاندن نیزارها عمدتا ناشی از خشک شدن تالاب و در نتیجه کمبود مواد غذایی، توسط بومیان منطقه با انگیزه رشد ساقه های تازه تر و نیز تامین غذای گاومیش ها انجام میشود.
- در قسمت دیگری از گزارش ادعا شده است؛ کشور عراق پس از عوض شدن حکومت بعثی ، بخش عراقی تالاب را در کنوانسیون رامسر ثبت کرده است، ولی متاسفانه هیچگونه اشاره ای به خشک شدن آن قسمت تالاب که دوسوم آن را تشکیل میدهد، توسط کشور عراق نشده و توضیحی داده نشده که کشور عراق ، تمرکز خود را بر تولید نفت از میادین مشترک با ایران گذاشته است.
- در متن خبر به عقب نشینی اداره کل حفاظت محیط زیست در مقابل نفت اشاره شده است، این در حالی است که اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان برای ارائه مجوز اجرای طرحهای توسعهای کاملا مطابق قانون و مقررات و با سختگیری فراتر از نیاز اقدام نموده است، به نحوی که سختگیری های این سازمان، عملیات توسعه در غرب کارون را با چالش جدی روبرو نموده است و در سوی مقابل مرز، کشور عراق به سادگی و با توان شرکتهای قدرتمند خارجی و بدون تحمل هیچگونه تحریمی در حال برداشت نفت با سرعت تمام از میادین مشترک می باشد.
- برخلاف این خبر، که پرداخت هرگونه خسارت، اجاره یا جریمه ای را توسط شرکت نفت انکار یا کوچکنمایی کرده است، علاوه بر پرداخت جرائم عوارض آلایندگی، و هزینه های سنگین برای اجرای طرحهای مسئولیت اجتماعی، و اجرای اقدامات جبرانی زیست محیطی برای منطقه در دستور کار صنعت نفت قرار داشته و دارد که میدان سهراب نیز از این موضوع مستثنی نمی باشد.
- لازم به ذکر است ، “پیگیری خبرنگار اعتماد جهت پاسخگویی شرکت متن در خصوص طرح سهراب” حداقل از جانب این اداره قویاً تکذیب میگردد.
این امور آمادگی دارد در خصوص کلیه موضوعات محیط زیستی طرح توضیحات و گزارشات لازم را به افکار عمومی ارائه نماید.
- در پایان می بایست اشاره نمود ، توسعه میادین مشترک نفتی بین کشورهای ایران و عراق که از اولویت های استراتژیک اقتصاد کلان کشور در قوانین برنامه های متوالی توسعه چهارم، پنجم و ششم از اواسط دهه ۸۰ آغاز گردید به مثابه پنجره ای رو به توسعه روزافزون صنعت نفت و گاز کشور و منتج به پیدایش تمدن جدید نفتی در میادین غرب کارون گردیده است و این دستاورد عظیم ملی با همت کارکنان زحمتکش صنعت نفت و همراهی دیگر سازمان ها و ارگان های حاکمیتی از جمله سازمان حفاظت محیط زیست محقق شده است و به همین دلیل می بایست ضمن ارج نهادن به تلاش های شبانه روزی این عزیزان ، رعایت انصاف و مهمتر از آن مستندات بر اساس واقعیت در این گونه متون و گزارشات لحاظ گردد.